Turizm için çıkış yolları-4-
Türkiye Seyahat Acentaları Birliğinin çıkış yolu önerilerini kapsayan raporuna devam ediyoruz.
YAPTIRIMLAR KALKTI, İRAN UMUT VERİYOR: Yıllar sonra bu ülkeye yönelik ambargonun kalkması ticaret hacminin yanı sıra turizm için de umut oldu. İran pazarı 2015 yılında yüzde 6.9 büyüyerek 1.7 milyon kişiye ulaştı. Potansiyel oldukça yüksek bu pazardaki iyileşme umut veriyor. 2010’larda 1.8 milyona kadar çıkan İranlı turist sayısını hızla bu rakama yükseltmek herhangi bir olağanüstü durum yaşanmazsa çok zor görünmüyor. Uçak desteği başta olmak üzere atılan adımların bu pazarda geri dönüş sağlaması bekleniyor.
TABLO 7: İRAN YENİDEN 2 MİLYONA ÇIKABİLİR
Yıl | İranlı turist sayısı |
2010 | 1.885.097 |
2011 | 1.879.304 |
2012 | 1.186.343 |
2013 | 1.196.801 |
2014 | 1.590.664 |
2015 | 1.700.385 |
BÖLÜM 3: SEKTÖRÜN BÜYÜKLÜĞÜ
GSMH’YE YÜZDE 4.4’LÜK DESTEK: Türk turizm sektörü 2015 yılını zor bir yıl olmasına rağmen turist sayısında yüzde 1.6 kayıpla 36 milyonun üzerinde kapattı. Turizm gelirleri de 32 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Ancak 2010 yılında GSMH içinde payı yüzde 3.4 düzeyinde olan turizm sektörü bu rakamı 2014 sonu itibarıyla yüzde 4.4’e çıkardı. 2015 yılında Türkiye’nin ihracatı 143.9 milyar dolar olurken, turizm gelirleri 32 milyar dolar olarak gerçekleşti. Turizm gelirlerinin ihracata oranı da yüzde 22’leri aşmış oldu.
TABLO8: İHRACATIN BEŞTE BİRİ KADAR GELİR
Yıllar | Turizm gelirlerinin GSMH’deki payı (%) | Turizm gelirlerinin ihracata oranı (%) |
2010 | 3.4 | 18.3 |
2011 | 3.6 | 20.8 |
2012 | 3.7 | 19.2 |
2013 | 3.9 | 21.3 |
2014 | 4.4 | 21.8 |
2015 | *(Açıklanmadı) | 22.2 |
40 BİN YENİ YATAK GELİYOR: 1980’li yıllarda toplam turizm işletme sayısı 600’lerde, yatak sayısı ise 50 binlerin altında olan Türkiye’de büyük bir yatırım hamlesi başlatan turizm sektörü 2014 sonu itibarıyla tesis sayısını 4 binin üzerine taşıdı. Toplam yatak sayısı ise çoktan 1 milyonu aştı. Sorunlara rağmen sektördeki yatırımlar devam ediyor. 2015 yılının ilk dokuz aylık verilerine baktığımızda 171 yeni proje için 2.6 milyar liralık bir yatırım teşviği alındığı görülüyor. 9 aylık dönemde alınan teşviklerden yola çıkıldığında 40 bin yeni yatak kapasitesinin daha yolda olduğu net olarak ortaya çıkıyor.
Turizm sektörü istihdam açısından da büyük bir önem taşıyor. Konaklama sektörü, yiyecek içecek hizmetleri ve acentalar gibi hizmet alanları dahil edildiğinde SGK kayıtlarına göre Türk turizminde istihdam edilenlerin sayısı 1 milyon 100 bine ulaşmış durumda. Türkiye’de sigortalı istihdamın 13.9 milyon kişi seviyesinde olduğu düşünüldüğünde kayıtlı çalışanların yüzde 7.8’inin turizm sektöründe olduğu görülüyor. Halen devam eden yatırımlar nedeniyle kredi borcu yükü olan ve 1.2 milyonu aşkın kişiye iş imkanı sağlayan sektör için bundan sonra atılacak adımlar büyük bir önem arzediyor.
TABLO 9: YATAK KAPASİTESİ 1.1 MİLYONU AŞTI
Turizm İşletme Belgeli Tesisler Turizm Yatırım Belgeli Tesisler
Yıllar | Tesis | Oda | Yatak | Tesis | Oda | Yatak |
1975 | 421 | 23.860 | 44.957 | 202 | 12.846 | 25.956 |
1980 | 511 | 28.992 | 56.044 | 267 | 13.019 | 26.288 |
1985 | 689 | 41.351 | 85.995 | 501 | 34.251 | 71.521 |
1990 | 1.261 | 83.953 | 173.227 | 1.921 | 156.702 | 325.515 |
1995 | 1.793 | 135.436 | 286.463 | 1.334 | 96.517 | 202.483 |
2000 | 1.824 | 156.367 | 325.168 | 1.300 | 113.452 | 243.794 |
2005 | 2.412 | 231.123 | 483.330 | 1.039 | 128.005 | 278.255 |
2010 | 2.467 | 299.621 | 629.465 | 877 | 114.771 | 252.984 |
2011 | 2.783 | 319.319 | 668.829 | 922 | 122.364 | 267.900 |
2012 | 2.870 | 336.447 | 706.019 | 960 | 125.592 | 273.877 |
2013 | 2.982 | 357.440 | 749.299 | 1.056 | 139.928 | 301.862 |
2014 | 3.131 | 384.454 | 807.316 | 1.117 | 145.648 | 309.556 |